Categorie: media

Herfstvakantie (6)

Er is iets raars aan de hand met de naam ‘Instagram’. Aanvankelijk werd die – net zoals de meeste andere termen die uit de VS of het VK komen – op z’n Engels uitgesproken, met een Engelse ‘g’ en de klank ‘-em’ aan het einde. Maar……de laatste tijd – ik heb dit niet getoetst dus corrigeer me als ik fout ben (anglicisme!!!) – hoor ik steeds vaker de harde Hollandse uitspraak: InstaagggrrrAm (met een keiharde ‘g’ en de ‘-am’ van ‘boterhAm’ aan het einde).

Wat een vreemde, uiterst curieuze, rare en nogal bizarre ontwikkeling, zeg! What’s next, qua Nederlandstalige rages? Nederlandstalige rapmuziek? Nederlands gesproken Disney-tekenfilms? Nederlandstalige schlager-liedjes? Het tijdschrift Playboy in het Nederlands? Nederlandstalige snackbars in Spaanse kustplaatsjes. Oh, eh.. wacht; verkeerde voorbeelden. Oeps.

Matti Kuusela en de fictie-verleiding

Eerlijk gezegd verbaast het me niks, dat er zo nu en dan verhalen opduiken over journalisten die het met de waarheid niet zo nauw nemen. Zelf probeerde het ook ooit, journalistje spelen. Met een regelmatig terugkerende buikkramp bereidde ik me dan op persoonlijke live-interviews voor. Eén keer was het zo erg dat ik een interview voortijdig afkapte en het huis van de geïnterviewde op stel en sprong verliet. ‘Of het wel goed met mij ging’ informeerde de geïnterviewde even later bij de redactie van de krant waar ik stage liep. Met het schaamrood op de kaken moest ik bekennen dat ik me tijdens het interview bij de geïnterviewde thuis plotseling niet zo lekker had gevoeld, waardoor ik vroegtijdig afscheid moest nemen.

Met dergelijke spanning zou je natuurlijk op een bepaald moment de verleiding niet kunnen weerstaan om af en toe een verhaal maar gewoon compleet uit je duim te zuigen. Zo ook de bekroonde journalist Matti Kuusela. Ik heb eigenlijk wel respect voor zo iemand. Je moet er toch wel lef voor hebben om dit te doen, zeker als je al zoveel hebt bereikt en van alle kanten de grootste lof krijgt toegezwaaid. Dat het gevolg van zijn bekentenis nu is dat verhalen uit zijn pen per direct offline gehaald worden, getuigt niet van veel respect voor het creatieve brein van de beste man.

De mensen die dat doen hebben waarschijnlijk nog nooit een ‘journalistiek’ artikel van Herman Brusselmans gelezen én ontberen waarschijnlijk ieder gevoel voor humor.

Pieter Omtzigt en Radiohead

Een van de vreemdste liedjes van OK Computer, het bekendste en succesvolste album van de Britse band Radiohead, is Electioneering. In de 5e klas van het gymnasium had ik het album aanvankelijk alleen op bandje en ik geloof dat ‘geen zin om door te spoelen’ destijds de enige reden was dat ik het nummer überhaupt luisterde. In tegenstelling tot de rest van het album (m.u.v. de harde passages in Paranoid Android) is Electioneering een bozig, stekelig, nogal schurend lied.

Aanvankelijk las ik de titel ook verkeerd, ‘Electroneering’ i.p.v. ‘Electioneering’. Misschien dacht ik aan elektronica door het vervreemdende gitaargeluid van gitarist Johnny Greenwood, die in het betreffende nummer extra scheutig lijkt met de voor zijn stijl zo kenmerkende dissonante prikkeldraadnoten.

Pas toen ik een diepgravend artikel over het album OK Computer las in een Brits muziektijdschrift (hetgeen ik nooit thuis deed maar altijd in de winkel; die bladen waren peperduur voor een scholier!) besefte ik dat ik de titel van track 8 al een jaar verkeerd las. De tekst van en het idee achter het nummer hadden niks met elektronica van doen, maar alles met politiek. Dat woordje ‘elect’ slaat op kiezen, stemmen, verkiezingen, iets waar we dezer dagen in Nederland weer onmogelijk aan ontkomen.

De belangrijkste – én mooiste – zinnen uit de songtekst van Electioneering zijn:

When I go forwards, you go backwards
Somewhere we will meet

Afgezien van de briljante vondst dat precies in dit deel van het nummer gitaarloopjes zitten die zowel omhoog als omlaag gaan (vooruit én achteruit) geven deze zinnetjes zó goed weer waar het in de praktijk van alledag én in de politiek uiteindelijk op neerkomt: elkaar weten te vinden. Water bij de wij doen. Zorgen voor een compromis. In Nederlands waren we er in de tijd van OK Computer aardig goed in geworden, met onze paarse kabinetten. Aan de hand van zowel de arbeiders als de liberalen polderde Nederland richting het jaar 2000. De Puinhopen van Paars, daar zou het jaren later pas over gaan.

De afgelopen dagen moest ik bij de bespreking van Pieter Omtzigts partijprogramma steeds een beetje aan die twee Thom Yorke-zinnetjes denken. Omtzigt weigert in zijn verkiezingsprogramma stellig te worden. Hij zoekt opzichtig (omtzigtig?) naar de gulden middenweg en hakt nergens concrete knopen door. Als hij íetsjes vooruitgaat en anderen achteruit, dan zullen we elkaar ergens in het midden wel tegenkomen. Zolang je maar electioneert, het electoraat tevreden houdt, kom je er wel.

Toen OK Computer uitkwam was Pieter Omtzigt 23, de perfecte leeftijd om naar progressieve, eigenzinnige, wereldbeeldvormende rockbands te luisteren. Ik hoop dat hij dit blogje leest en zich erin herkent. En dat ie daarna het onderstaande linkje even aanklikt, geniet, en nadenkt.

Zon op en onder

Ik ben nog steeds fan van Teletekst. Zo, dat is eruit. ’t Zou best kunnen dat ik nu de helft van mijn lezers (een stuk of vijftien dus) kwijt ben. Het zij zo. Het is gewoon zo’n prettig medium om te ‘ondergaan’ (met de klemtoon op ‘gaan’) in plaats van al die nieuws-websites, youtube-filmpjes en al die social media-twitter onzin die er dagelijks op je af kunnen komen. Ik zeg bewust: kúnnen komen, want dat je zelf een keus hebt weet ik sinds een paar maanden ook weer. Sinds het uitbreken van de Oekraïne-oorlog leed ik aan grondige nu.nl-, NOS.nl- en BBCworld.com-verslaving, waar ik pas per 1 januari 2023 vanaf ben. En ik garandeer je: ik ben nog steeds clean!

Maar goed. Teletekst is een prima alternatief, want:

  1. Je kunt er alleen gebruik van maken op het moment dat je televisie kijkt, en dat doe je (als het goed is) niet de hele dag door
  2. De informatie op teletekst is zó beknopt en beperkt, dat je binnen vijf minuten alles hebt gelezen
  3. Bijkomend effect is dat je ff niet naar de reguliere televisie-uitzending zit te kijken, want die is vaak toch saai en stom (‘Waarom heb ik dat ding eigenlijk aan gezet?!?’)

Maar nu komt het: ik bleek al tientallen jaren van Teletekst gebruik te maken zónder te weten dat er een pagina is waarop staat aangegeven hoe laat de zon opkomt en ondergaat (klemtoon op ‘onder’). Hoe gaaf is dát??! Dat hadden ze in de prehistorie moet hebben: ‘Mam, hoe laat gaan we morgen op mammoeten jagen?’ ‘Als het licht is, jochie.’ ‘Hoe laat is dat dan?’ ‘Kijk maar ff op 718.’ ‘O ja, Teletekst! Is goed, ma!’

O ja, trouwens, de maan staat er óók op. Handig voor weerwolven 😉

Spreekwoordelijke wc-rol

Uit zomaar een interview dat ik zojuist las:

De afgelopen week was het Poëzieweek en dat zag ik aan de statistieken van mijn blog wel enigszins terug. Zo werd er vaker dan normaal op posts geklikt die een gedicht bevatten. Een daarvan is mijn blogje over Daan Zonderlands beroemde gedicht Letterlijk. Ik schreef in het betreffende stukje al over het feit dat dit gedicht zo goed past in de huidige trend van het te pas en te onpas gebruiken van de termen ‘letterlijk’ en ‘figuurlijk’, ook, en misschien juist wel op plekken waar deze termen niet thuishoren.

Nou ja, lang verhaal kort, in het bovengenoemde interview kwam ik er weer eens zo een tegen: een uitspraak over in dit geval iets spreekwoordelijks, waarvan je denkt: hoezo spreekwoordelijk??? Sinds wanneer is ‘Met de pleerol onder de arm naar het campingtoilet’ een spreekwoord? Wat bedoelt hij (ene Rob Goossens) hiermee? Dat ie wel naar de camping gaat, maar eigenlijk nooit met een wc-rol naar de wc gaat aldaar, dus dat je hem alleen maar op een figuurlijke rol kunt betrappen, wat dat ook moge zijn? Of voelt ie zich voor dergelijke campings te goed en heeft ie eigenlijk een chique, ruim bemeten blokhut (lees: chalet) met eigen toilet, die hem een ‘walk of shame’ á twee, drie per dag bespaart? Nou ja, food for thought. Nee geen echt voedsel. Spreekwoordelijk voedsel natuurlijk.

Thiomargarita magnifica 

Ja sorry, er blijven maar interessante wetenschappelijke fenomenen met rare namen in het nieuws komen. Ik kan het dan gewoonweg niet laten om daar flauwe, ondoordachte blogjes aan te wijden.

Nu is er dus ineens een bacterie ontdekt die werkelijk alle eerdere aannames over de maximale grootte van bacteriën naar de wetenschappelijke schroothoop verwijst. Het gaat om Thiomargarita magnifica, ook wel reuzenbacterie genoemd. In mijn eigen krant kwam een VU-bioloog aan het woord die het had over ‘een eigenaardige knakker’ en ‘een soort giraf onder de bacteriën’. De vergelijking met het bizarre langnekkige Afrikaanse zoogdier spreekt mij misschien nog wel het meest aan. Ze, de biologen, denken dus dat het ding vooral zo groot kan zijn doordat ie zo langgerekt en dun is geworden. Aha.

Naar goed ijsschotsgebruik hieronder een quasi-poëtische ode aan de girafbacterie.

Thiomargarita magnifica
Ik las je in de krant en dacht:
‘Dát is een rare naam voor een pizza!’

Axioma actie-oma

Even van de hak op de tak. Ik ben dus fan van de Rus Yevgeni (45 jaar) die om de dag een column heeft in de Volkskrant. De column begon onder de naam ‘Bericht uit Moskou’ vlak na de inval van de Russen in Oekraïne, en is te lezen op maandag, woensdag en vrijdag. Op dinsdag, donderdag en zaterdag is op dezelfde plek ‘Bericht uit de schuilkelder’ te lezen, waarin de Oekraïense Elena (66) vertelt over haar leven in Boedapest, waar ze na de uitbraak van de oorlog heen vluchtte.

Yevgeni’s column is van onschatbare waarde, omdat er sinds de uitbraak van de oorlog steeds minder nieuws is over Rusland en zijn bevolking. Dat is niet zo vreemd, als je bedenkt dat de overheid het land zo goed als verborgen houdt voor buitenlandse journalisten en er strenge straffen staan op het verspreiden van ‘nepnieuws’.

Vandaag staat in de eerste alinea van zijn column de volgende zin: ‘We hebben een oud axioma: de tsaar heeft altijd gelijk.’ Axioma, een term afkomstig uit de wiskunde, betekent: ‘basisbegrip dat zonder bewijs aangenomen moet worden’. Als synoniem wordt vaak ‘dogma’ genoemd.

Hoe de column verdergaat moeten jullie zelf maar lezen. Ik begon aan dit blogje door een woordspeling die in me opkwam: axioma –> actie-oma. En die bracht me dan weer op het lied dat ik twee maanden geleden (maar het lijken er wel twintig) maakte, ter ere van de zogenaamde oppositie-oma. U weet wel, die Russische oma die in opstand kwam tegen haar eigen overheid. Sindsdien horen we over dat soort zaken nog maar nauwelijks, wat natuurlijk enorm schrijnend is.

Hans Teeuwen – Stefano Keizers

Hij had het gewoon moeten doen, Hans Teeuwen. ‘Wat dan?’, hoor ik je vragen. Nou, zijn meest recente show Stefano Keizers noemen natuurlijk! ‘Oh, en waarom dan?’ Omdat Stefano Keizers zijn meest recente show Hans Teeuwen noemde. Waarschijnlijk uit pure liefde voor het absurdisme, aangezien er nergens in zijn voorstelling ook verder maar iets over Hans Teeuwen gezegd wordt, naar het schijnt. Geweldig!

Hans Teeuwen liet echter een enorme kans liggen. Hij verzuimde om, evenals Keizers, zijn eer te betuigen aan datzelfde absurdisme waaraan hij zoveel te danken heeft. Wat deed Teeuwen? Hij noemde zijn voorstelling Nou lekker dan. Jammer, temeer daar Keizers (echte naam Gover Meit) gisteren bekendmaakte dat hij afscheid neemt van de naam Stefano Keizers.

Nou ja, misschien dat Teeuwen vriend en vijand ooit nog eens verrast, door, ergens in 2033 – als iedereen Gover Meits oude alter ego al lang vergeten is – zijn nieuwste show alsnog de naam Stefano Keizers te geven. Ja, dat zou wat zijn!

Formeren kun je leren

Ik zat het NOS-journaal te kijken vanavond, en de strekking van het item over de kabinetsformatie was eigenlijk: ‘Ze moeten zich allemaal schamen, daar in Den Haag!’ En degene die dat bericht mocht duiden heette Ron, een man met pluizige grijze plukken op zijn hoofd en een André van Duin-mondje. En ondanks die plukken en dat mondje dacht ik: ‘Zou het niet wat voor hém zijn, formateur?’