De Zwarteberg: het klinkt in eerste instantie als iets uit Tolkien, een berg waar kleine mannetjes met harige voeten sprookjesachtige draken moeten verslaan, zoiets. In tweede instantie denk ik: o, het is geen vertaling van een of andere berg uit een anderstalig gebied, dat ding heet daadwerkelijk ‘zwarte berg’, dus hij kan net zo goed in Nederland liggen. Volgende gedachte: ons land is dan weer niet zo rijk aan bergen, dus kijk nog ons goed. Aha, hij ligt in België, die berg. Logisch, zou het orakel uit Betondorp zeggen.

Maar West-Vlaanderen is geen Ardennen en ook daar wordt de minste of geringste rimpeling in het landschap al een berg genoemd, waar ‘heuvel’ meer op zijn plaats zou zijn geweest. De berg blijkt dat ook in de categorie ‘getuigenheuvels’ te vallen.

Het woord ‘getuigenheuvel’ spreekt tot de verbeelding. In eerste instantie dacht ik dat dit iets religieus betekende, terwijl in dit deel van België iets WO-I-achtigs waarschijnlijker zou zijn: er zijn daar nogal wat plekken die getuige zijn van de grootste gruwelijkheden uit de geschiedenis van de mensheid. Het blijkt echter een typisch Vlaamse term voor een ‘heuvel met een bepaalde geologische oorsprong’ te zijn. De vorm van de heuvel is een aanduiding (‘getuige’) voor hoe het landschap er lang geleden uitzag. Kijk, dat vind ik eigenlijk nog veel mooier dan een religieuze of WO-I-gerelateerde betekenis. Geologie is wat minder heftig, misschien omdat er al sprake van was lang voordat er mensen, religies en oorlogen waren.

Overigens zijn er de afgelopen jaren tal van mooie boeken verschenen die zich afspelen in West-Vlaanderen en die op een of andere manier iets met WO-I te maken hebben. Zelf vond ik Stefan Hertmans’ Oorlog en Terpentijn misschien wel een van de mooiste Nederlandstalige romans van de afgelopen tien jaar. Onlangs nog las ik De Mensengenezer van Koen Peeters. Dat boek combineert West-Vlaanderen en een vleugje WO-I met een heleboel Congo. Dat Congo-deel kon me helaas niet echt bekoren, waardoor ik toch maar weinig waardering voor het boek als geheel kon opbrengen na lezing.

Tot de volgende dertig klikken dan maar weer!

________________________________

Zwarteberg

Zwarteberg

De Zwarteberg is een getuigenheuvel en gehucht in de gemeente Heuvelland. De heuvel ligt op de Frans–Belgische grens, de top op 152 meter. Aan de Franse zijde heet de helling Mont Noir, naar het gelijknamige gehucht op de top. De heuvel ligt op de grens van Westouter in België, en Sint-Janskappel en het grondgebied van Boeschepe in Frankrijk. De naam is afkomstig van de familienaam De Zwarte die de berg in de 13e en 14e eeuw in hun bezit hadden.

De Zwarteberg ligt tegen de Vidaigneberg, Rodeberg en Baneberg. Op de Zwarteberg liggen vele winkeltjes en horeceagelegenheden, die vooral door Fransen in de weekenden bezocht worden en voor erg druk grenstoerisme zorgt. Op Frans grondgebied staat het oude huis van de ouders van Marguerite Yourcenar, naar wie een departementaal park ter plekke is genoemd. Op de Franse zuidflank ligt ook een militaire begraafplaats uit de Eerste Wereldoorlog, Mont Noir Military Cemetery.

De Zwarteberg is een onderdeel van de zogenaamde centrale heuvelkam in het West-Vlaams Heuvelland, deze bestaat daarnaast uit de Watenberg, Kasselberg, Wouwenberg, Katsberg, Boeschepeberg, Kokereelberg, Vidaigneberg, Baneberg, Rodeberg, Sulferberg, Goeberg, Scherpenberg, Monteberg, Kemmelberg en Letteberg. Ten zuiden van deze heuvelkam bevindt zich het stroomgebied van de Leie, ten noorden van deze heuvelkam het stroomgebied van de IJzer.

________________________________

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarteberg