Schelte van Aysma: van 17e eeuwse ridder tot 21e eeuwse BN’er

Een oproep aan alle schrijvers van historische romans: willen jullie alsjeblieft iets met het hiernavolgende materiaal doen; het is goud, volgens mij. Hella Haasse kan het helaas niet meer doen, maar Japin, Rosenboom, pak de pen op en ga aan de slag.

Het verhaal begint als een klassiek archeologisch sprookje in de stijl van Indiana Jones: in een Fries kerkje wordt eerst een vier eeuwen oude ridderhelm gevonden en later ook nog het stoffelijk overschot van – misschien wel – de eigenaar. Akkoord, leuk voor  al die archeologen, historici, amateur-historici en het museum waar helm en andere vondsten binnenkort te bewonderen zullen zijn. Maar waar het mij als liefhebber van de betere geschiedenisboeken echt om te doen is is het volgende.

De laatste Van Aysma
Er blijkt daadwerkelijk nog een nazaat van de helm-dragende edelman rond te lopen in Nederland en – nu komt het – deze nazaat heeft zelf geen mannelijk nageslacht (wel nog een dochter, zie de eerste reactie op dit stuk hieronder). Hij is in de zeventig, zijn gezondheid is broos en het had niet veel gescheeld of hij had nooit kennis kunnen nemen van het feit dat speurneuzen nog eens op de botten van zijn verre voorvader zouden stuiten. Nu kon zijn wangslijm bij leven nog afgenomen worden en vergeleken worden met het DNA van de resten uit het kerkje. En wat bleek: een 100% match, bingo!

Dergelijk onderzoek schijnt tien jaar geleden überhaupt nog niet mogelijk te zijn geweest, maar wat gaaf dat DNA-tests niet alleen actuele moordzaken helpen oplossen, maar ons ook terug kunnen brengen naar de Gouden Eeuw. Want ook die speelt uiteindelijk een rol in dit verhaal. De edele ridder is – zo weten we uit bronnen – in 1637 op het slagveld gestorven, bij het Beleg van Breda. Wat zou het mooi zijn als onderzoek aan zijn stoffelijke resten ook nog zou kunnen uitwijzen hoe dat precies gebeurd is. Voorlopig is dat laatste nog een raadsel. Er is geen kogel gevonden bij zijn lichaam en zijn schedel en botten lijken onaangetast te zijn geweest op het moment dat hij stierf.

Maar onmisbaar voor een literaire kaskraker, een Hollandse bioscoophit wellicht zelfs, is toch wel het verhaal van de laatste telg in het geslacht Schelte van Aysma. Een kijkje in het hoofd van degene die erachter komt dat hij bestaat, maar ook een kijkje in het hoofd van de man zelf op het moment dat hij erachter komt wat er allemaal ontdekt is, ik doneer er zo een paar tientjes voor op een crowdfunding-site.

Update 4 april: Ik merk dat dit bericht sinds vandaag ineens enorm veel gelezen wordt, maar ik kom er niet achter waardoor dit precies komt. Misschien leuk als je even een reactie achterlaat om te laten weten hoe je bij deze post terechtkwam.